Vatikan’dan Yapay Zeka Raporu: Antik ve Yeni

Vatikan’ın İman Doktrini Bakanlığı ve Eğitim ve Kültür Bakanlığı tarafından hazırlanan, Katoliklerin ruhani lideri ve Vatikan Devlet Başkanı Papa Franciscus’un da imzasını taşıyan yapay zekanın risklerine dikkat çeken “Antiqua et Nova” (Antik ve Yeni) adlı rapor yayınlandı.

Vatikan Basın Ofisi tarafından paylaşılan ve 117 maddeden oluşan rapor, Katolik Kilisesi’nin yapay zeka konusundaki yaklaşımını ve içerdiği etik riskleri ortaya koymaktadır.

Raporda, yapay zekanın eğitim, ekonomi, iş, sağlık, insan, uluslararası ilişkiler ve savaş bağlamındaki potansiyeli ve zorlukları üzerinde durulmaktadır.

Rapora göre, yapay zekanın “bir insan gibi görülmemesi, ilahlaştırılmaması, insan ilişkilerinin yerine geçmemesi ve aksine sadece insan zekasına tamamlayıcı bir araç olarak kullanılması” gerekmektedir.

Raporda, yapay zekanın savaş kaynaklarını “insan kontrolünün çok ötesinde” artırabileceği ve insan hakları açısından yıkıcı sonuçlar doğurabilecek istikrarsızlaştırıcı bir silahlanma yarışını hızlandırabileceği belirtilmektedir. Yapay zekanın, “analitik yetenekleri” milletlerin barış ve güvenlik arayışına yardımcı olabileceği ancak “doğrudan insan müdahalesi olmadan hedefleri belirleyip onlarla etkileşime girmesinin” ciddi bir etik endişe kaynağı olduğu ifade edilmektedir.

“Antiqua et Nova” adlı raporda, bu tür teknolojilerin savaşlara, çocukları bile esirgemeyen ve birçok masum sivilin yaşamını etkileyen kontrolsüz bir yıkıcı güç kazandırabileceği vurgulanarak, insanlığın kendi kendini yok etme sürecine girmemesi için insanın yaşamını ve onurunu tehdit eden tüm teknoloji uygulamalarına karşı açık bir tavır alınması gerektiğine dikkat çekilmektedir.

Raporda, yapay zekanın insan ilişkilerinde bağlantıları artırabileceği ancak “zararlı izolasyonlara” yol açabileceğine işaret edilerek, yapay zekanın bir birey gibi temsil edilmesinin “yanlış” olduğu ve dolandırıcılık faaliyetlerinde kullanılmasının ise “ciddi bir etik ihlal” teşkil ettiği belirtilmektedir.

Yapay Zeka ve Sahte İçerik Üretimi

Raporda, yapay zekanın sahte haber ve içerik üretme konusundaki risklerine dair uyarılar bulunmaktadır. Yapay zeka tarafından üretilen ve yayınlanan içeriklerin doğruluğunun her zaman doğrulanması gerektiği vurgulanmaktadır.

Raporda şu ifadelere yer verilmiştir:

“Yapay zekayla üretilen sahte görsel ve işitsel içerikler, toplumun temellerini zayıflatarak ilişkileri ve gerçekliği çarpıtabilir. Bu durum, dikkatli bir düzenlemeyi gerektirir. Çünkü özellikle yapay zeka tarafından kontrol edilen veya etkilenen medya vasıtasıyla yanlış bilgi kasıtlı olarak yayılabilir, siyasi ayrışmayı ve toplumsal huzursuzluğu artırabilir. İhtiyatla yaklaşılması gereken bir konudur. Çünkü insanların karar verme sürecinde kötülüğün varlığı her zaman mevcuttur. Bu teknolojinin ahlaki değerlendirmesi, nasıl kullanıldığına ve yönlendirildiğine bağlıdır.”

İtalya’nın dönem başkanlığında gerçekleştirilen 14 Haziran 2024 tarihli G7 Liderler Zirvesi’nde “Afrika ve Akdeniz, Yapay Zeka ve Enerji” konulu yüksek düzeyli oturuma katılan Papa Franciscus, yapay zekanın insanlığa hizmet etmesi gerektiğini ve karar alma sürecinin insanlara ait olduğunu vurgulamıştır.